Prevención de riscos laborais para programadores

Obrigacións dos Traballadores en Prevención de Riscos Laborais

Clyde Ebbets, Charles. Lunch atop a Skyscraper. Wikipedia.

A Lei de Prevención de Riscos Laborais, no artigo 29, establece que todo traballador ten a obriga de velar pola súa propia seguridade e saúde no traballo, así como pola daquelas persoas ás que, por causa dos seus actos e omisións no traballo, poida afectar a súa actividade profesional. Para cumprir con esta obriga o traballador actuará conforme as súas posibilidades e mediante o cumprimento das medidas de prevención que se adopten na empresa.

En particular os traballadores atendendo a súa formación e seguindo as instrucións do empresario deberán:

Usar axeitadamente as máquinas, aparellos, ferramentas, substancias perigosas, equipos de transporte e, en xeral calquera outros medios cos que desenvolva a súa actividade.
Utilizar e manter correctamente os medios e equipos de protección facilitados polo empresario, solicitando a súa reposición en caso de deterioro.
Non poñer fóra de funcionamento e utilizar correctamente os dispositivos de seguridade existentes.
Informar de inmediato ao responsable xerárquico directo de calquera situación que, ao seu xuízo, entrañe un risco para a seguridade e a saúde dos traballadores.
Cooperar co empresario para que poida garantir unhas condicións de traballo seguras e que non entrañen riscos para a seguridade e a saúde dos traballadores.

O incumprimento das obrigas en materia de prevención de riscos ten a consideración de incumprimento laboral e o traballador poderá ser sancionado conforme ó previsto no artigo 58 do Estatuto dos Traballadores.

Video de introducción publicado polo o INSS

Riscos e medidas preventivas

No entorno do posto de traballo

Imagen: Pencil ilustradores

Risco de caída de persoas ao mesmo nivel

A caída ao mesmo nivel prodúcese cando a persoa perde o equilibrio, sen existir diferenza de altura entre o chan e o plano horizontal no que se atopa no momento de caer

FreePik Imagen de pch.vector

Factores de risco:

A caída de persoas ao mesmo nivel teñen como principais causas.

O estado do chan: Que a superficie sexa esvaradía (puída), irregular, descontinua, que estea danado (baldosas soltas, fochancas, roturas), que estea manchado con líquidos, áridos ou outros elementos que o fagan esvaradío.
A presenza de obstáculos. Obxectos (cables, caixas, mobiliario, equipos,…) colocados no chan de xeito que entorpezan o paso de persoas.
O espazo de traballo. Que as dimensións dos corredores e áreas comúns sexan insuficiente para que os usuarios se despracen con facilidade, que o espazo entre mobiliario e equipos sexa reducido, que os postos de traballo estean desorganizados con acumulación de obxectos na zona de traballo.
A orde e limpeza. Utilizar produtos (por exemplo ceras) que poden provocar esvaróns ou facer mal a limpeza dos espazos de traballo.
A iluminación da zona. Pode ser por insuficiente, polo mal estado das lámpadas ou por puntos de luz mal situados no lugar de traballo.
A roupa e calzado empregados. Pode ser vestimenta non axeitada o que se este a facer un mal uso ou un uso descoidado do mesmo.
A mala actitude do Traballador. Non informar das anomalías que detecte, non colaborar no mantemento da limpeza e orde, actuar de forma imprudente no espazo de traballo (correr, saltar, non mirar por onde vai, empregar roupa ou calzado non axeitado.

Danos á saúde

As consecuencias para a saúde adoitan ser lesións musculares e esqueléticas, aínda que en xeral non son moi graves. No caso de producirse un accidente, a gravidade da lesión dependerá de varios factores (a forma de caer, a zona lesionada, a magnitude do golpe, a idade, o estado físico da persoa, etc.)

Ao perder o equilibrio, instintivamente a persoa tenta atenuar o golpe e protexer as partes vitais do corpo, polo que as lesións concéntranse en extremidades e tronco. Cando non o consegue poden producirse lesións graves na cabeza, pescozo ou costas. Polo tanto as lesións máis frecuentes son:

Lesións leves: torceduras, escordaduras, contusións, feridas…
Lesións graves: fracturas de diversa índole, lesións cervicais e lumbares,…

Medidas preventivas

Manter a firmeza do chan.. O chan debe ser fixo estable e non esvaradío, sen irregularidades ou pendentes perigrosas. Se dá problemas, débese mellorar a súa resistencia ao esvaramento (con lousas de material antiescorregadizo). Se resultase danado, por accidente ou polo uso, debe procederse á súa reparación ou substitución.
Manter as zonas de transito despexadas de obxectos (caixas, papeleiras, cables). En particular os cables dos equipos deberá estar
canalizados, enchufados á conexión máis próxima sen entorpecer as zonas de paso e, no caso de que fose necesario, utilizando proteccións cando se estendan polo chan.
Limpar de forma inmediata líquidos, áridos ou calquera substancia ou material ciscado no chan que o faga esvaradío ou poida causar tropezos.
Evitar distraccións ao desprazarse (ver o móbil, ler documentos, mirar a outro lado,…), en especial, evitar transportar materiais dificultando a visión ao desprazamento
Comportarse de forma responsable. Non correr polas instalacións nin saltar sobre o mobiliario ou outros obxectos
Recoller e manter ordenados os espacios de traballo como as mesas, os mobles accesorios e as zonas nas que se sitúen os equipos (computadores, impresoras, escáneres,….)
Respectar os sinais de advertencia (chan mollado, chanzos, risco de caída,…)
Gardar obxectos cortantes ou punzantes (chinchetas, tesoiras, abrecartas) despois de utilizalos.
Manter pechados caixóns e portas de armarios.
Calzar de forma axeitada: non desprazarse descalzo, evitar calzado con solas deslizantes, evitar tacóns excesivos, manter o zapato correctamente suxeito ao pé, non usar calzado brando ou que poida saírse do pé (chanquetas, zapatillas, zocos,…)
Vestir de forma axeitada. Non empregar con pezas de roupa que poidan engancharse e orixinar tropezos ou caídas de obxectos
Manter a iluminación axeitada nas zonas de traballo (evitar desprazamentos ás escuras).
Prestar atención as operacións de limpeza xeral. As operacións de limpeza realizaranse preferentemente fose do horario normal de traballo. En caso contrario, débese sinalizar con carteis as zonas de chan mollado ou encerado, para evitar accidentes.
Informar o responsable das anomalías que se atopen.

Risco de caída de persoas a distinto nivel

A caída a distinto nivel prodúcese cando a persoa perde o equilibrio, existindo una diferenza de altura entre o chan e o plano horizontal no que se atopa o individuo no momento de caer.

FreePik Imagen de pch.vector

Factores de risco:

A caída de persoas a distinto nivel teñen como principais causas.

As aberturas ou desniveis. Por falta de sinalización de perigo nestas zonas e por falta de sistemas de seguridade (varandas, cerramentos etc.)/ etc.)
As escaleiras. Por utilizar unha escaleira que non é a axeitada para a tarefa para realizar, por sistemas de seguridade ineficaces ou inexistentes, por pouca resistencia, pouca estabilidade, deterioración ou por mal uso
As portas. Por mala localización, falta de sinalización de perigo e por falta de sistemas de seguridade (varandas, cerramentos etc.)/ etc.)
As xanelas. Mala localización. Mala calidade, Por sistemas de seguridade ineficaces ou inexistentes e por falta de sistemas de seguridade (varandas, cerramentos etc.)/ etc.)
As cadeiras. Inestables, uso en funcións para a que non foi deseñada.
A orde e limpeza. Utilizar produtos (por exemplo ceras) que poden provocar esvaróns ou facer mal a limpeza dos espazos de traballo.
A iluminación da zona. Pode ser por insuficiente, polo mal estado das lámpadas ou por puntos de luz mal situados no lugar de traballo.
A roupa e calzado empregados. Pode ser vestimenta non axeitada o que se este a facer un mal uso ou un uso descoidado do mesmo.
A mala actitude do Traballador. Non informar das anomalías que detecte, non colaborar no mantemento da limpeza e orde, actuar de forma imprudente no espazo de traballo (correr, saltar, non mirar por onde vai, empregar roupa ou calzado non axeitado.

Danos á saúde

Lesións leves: torceduras, escordaduras, contusións, feridas…
Lesións graves: fracturas de diversa índole, lesións cervicais e lumbares,…

Medidas preventivas

ABERTURAS E DESNIVEIS.

Xa sexa por causa transitorios (obras, reparacións, etc) ou porque así o require a actividade, ás veces no lugar de traballo pódense atopar desniveis ou aberturas (buracos en chans, escaleiras, peiraos de carga, ocos de ascensores, etc) que entrañan risco de caída. Onde estean presentes hai que extremar o coidado, respectando a sinalizacións e as proteccións (varandas, tapas, etc).

ESCALEIRAS FIXAS.

Poden ser de tránsito ou de servizo. As escaleiras fixas de tránsito teñen que ter unha anchura mínima de 1 m. e as de servizo unha anchura mínima de 55cm. Todos os chanzos teñen que ter as mesmas dimensións, o piso dos chanzos debe ser estable, fixo e antiescorregadizo ou contar con elementos para iso, e a inclinación destes non debe facer perder o equilibrio. As escaleiras que salven unha altura superior a 55cm deben dispoñer de varanda nun lado e se superan os 120cm de ancho deberá levar varandas en ambos os lados. As varandas han de estar a unha altura mínima de 90 cm. As escaleiras deben estar libres de obstáculos e limpas de sustancias que fagan esvarar.

ESCALEIRAS DE MAN. (mobiliario)

Úsanse para o desempeño de certas tarefas na que é necesario acceder a zonas elevadas (almacenar ou retirar materiais de andeis, ocos, salvar alturas, etc). Poden ser simples ou de tesoira en ambos os casos construídas en diferentes tamaños e materiais.

As medidas para aplicar son:

Mirar onde se pisa e onde se apoia. Prestar atención ás sinalizacións e respectar as proteccións (por exemplo varandas, tapas etc.)/ etc.)
Evitar distraccións ao desprazarse (ver o móbil, ler documentos, mirar a outro lado,…) e en especial evitar transportar materiais dificultando a visión ao desprazamento.
Respectar os sinais de advertencia (chan mollado, chanzos, risco de caída,…)
Manter as zonas de transito despexadas de obxectos para non entorpecer o paso.
Limpar de forma inmediata líquidos, áridos ou calquera substancia ou material ciscado no chan que o faga esvaradío ou poida causar tropezos e caídas por unha abertura ou una escaleira
Comportarse de xeito sensato e prudente. Non correr polas instalacións nin saltar sobre o mobiliario ou outros obxectos. En especial non correr polas escaleiras nin saltar os chanzos.
Calzar de forma axeitada. non desprazarse descalzo, evitar calzado con solas esvaradizas, evitar tacóns excesivos, manter o zapato correctamente suxeito ao pé, non usar calzado brando ou que poida saírse do pé (chanquetas, zapatillas, zocos,…)
Vestir de forma axeitada. Non empregar con pezas de roupa que poidan engancharse e orixinar tropezos ou caídas de obxectos.
Manter a iluminación adecuada nestas zonas (evitar desprazamentos ás escuras). Nas escaleiras debe permitir ver de forma adecuada todos os tramos desta.
Usar as varandas das escaleiras.
Extremar as precaucións en escaleiras recen fregadas (poden ter charcos ou ser esvaradizas).
Empregar os montacargas para levar paquetes voluminosos que se poidan atorar ou facerlle tropezar coas paredes das escaleiras,.
Evitar almacenar obxectos, especialmente os pesados, onde sexa difícil alcanzalos ou poidan caer.
Empregar escaleiras de man para acceder aos sitios altos. Non utilizar mesas, cadeiras, caixas amontoadas, a papeleira, ou demais obxectos (non se lles debe dar unha utilidade diferente daquela para a que foron deseñados). Non usar escaleiras de man de construción improvisada nin escaleiras de madeira se están pintadas, fóra de vernices transparentes, xa que non se podería ver os danos que teñen.
Empregar o tipo de escaleira de man axeitado á tarefa atendendo ás limitacións establecidas polo fabricante. Se as descoñece ou ten algunha dúbida pregunte ao responsable de prevención.
Utilizar a escaleira de man individualmente. É perigoso que dous ou máis persoas se suban ao mesmo tempo a mesma escaleira simultaneamente.
Rexeitar a utilización de escaleiras de man se non hai garantías da súa resistencia.
Evitar subir ás escaleiras de man con calzado inadecuado (zapato de tacón alto ou con chanquetas o calquera outro calzado que non sexa estable no pe).
Comprobar a resistencia dos elementos de apoio e suxeición das escaleiras de man antes de empregalas.
Asentar a base da escaleira de man antes de empregala. Se cre que existe risco de esvaramento pídalle a un compañeiro que suxeite a parte inferior.
Comprobar que os chanzos e os zapatos están limpos de substancias esvaradías.
Ascender, descender e efectuar as tarefas de fronte á escaleira de man, mantendo sempre o corpo dentro dos traveseiros.
Non subir aos últimos chanzos das escaleiras de man simple. Soamente se pode subir aos últimos chanzos das escaleiras de tesoira. Na escaleiras simples os últimos chanzos deben quedar libres para agarrarse a eles.
Non transportar nin manipular obxectos ou produtos nunha escaleira de man, que polo seu peso ou dimensións poidan facerlle perder o equilibrio e provocar accidentes.
Non deixar nos chanzos das escaleiras de man os materiais ou obxectos cos que se suba a éstas. Débese empregar unha bolsa suxeita a escaleira ou os petos (por exemplo se subimos a unha escaleira cun pano para limpar un estante, o pano non se debe apoiar nos chanzos.
Non pasar desde unha escaleira de man a un estante, plataforma, etc. Tampouco se debe balancear a escaleira para alcanzar un obxecto. Se non pode alcanzar algo, débese baixar da escaleira, desprazala ao sitio e volver a subir.
Pisar todos os chanzos ao baixar ou subir por unha escaleira de man. Non se deben saltar os chanzos nin empregar os traveseiros coma se fora un tobogán.
Informar o responsable das anomalías que se atopen. En particular deberá informarse das deficiencias nas escaleiras (varandas en mal estado, chanzos rotos, piso deteriorado, etc) dos que se poidan derivar unha caída ao poñer o pé nos chanzos.

Risco de caída de obxectos

As caídas de obxectos pódense producir durante a manipulación destes ou por esborralle e derrube de estruturas (mobiliario, instalacións, construcións, etc)

Imagen: MUTUA BALEAR

Factores de risco:

Teñen como principais causas.

O deseño estrutural. Afecta a paredes, paneis divisorios, teitos, escaleiras, etc. cuxa estabilidade está comprometida por deseñarse ou construído mal, porque se lle está dando un uso distinto para o que foron deseñados ou sen respectar as especificacións do fabricante, ou por deterioración con orixe en diferentes causas (obsolescencia, golpes, vibracións,…)
As portas. Ausencia de sistemas de seguridade que eviten péchense ou caian accidentalmente.
Os estantes e armarios. Por estrutura inestable e pouco resistente ao uso que se lle está dando, mal suxeitas, sobrecargadas ou mala distribución da carga que soportan.
As lámpadas. Por suxeición inadecuada ou deficiente.
O traballador. Por actitude negativa e forma inadecuada de traballar.

Danos á saúde

As consecuencias para a saúde adoitan ser lesións musculares e esqueléticas, e poden ser de diversa índole.

No caso de producirse un accidente, a gravidade da lesión dependerá de varios factores: características do obxecto que caia (superficies, dimensións, peso), altura desde a que caia, a zona do noso corpo que recibe o impacto, a magnitude do golpe….

Lesións leves: torceduras, escordaduras, contusións, feridas…
Lesións graves: fracturas de diversa índole, lesións cervicais e lumbares, esmagamento dalgún membro, lesións internas…

Medidas preventivas

As medidas para aplicar son:

Mirar onde se pisa e onde se apoia. Prestar atención ás sinalizacións e respectar as proteccións (por exemplo varandas, tapas, etc.)
Comprobar a solidez da estructura. A estrutura dos lugares e os elementos de traballo debe ser sólida e resistente ao uso que se lle está dando.
Prestar atención ó risco de derrumbe nos sitios ou elementos nos que se aprecie que pode existir.
Informar deterioros estructurais. Fendas, material desprendido en muros, paredes ou teitos, elementos (mobles, paneis,…) que mostren inclinación respecto a o seu centro de gravidade.
Comprobar as suxeicións de escaleiras fixas, de servizo e escalas.
Comprobar a seguridade nas portas. As portas corredizas deben dispoñer de elementos de seguridade que impidan saírse dos raís e caer. Nas portas e portóns que se abran cara arriba ten que dispoñer de sistemas que impidan a súa caída.
Informar por lámpadas mal suxeitas ao teito ou paredes.
Prestar atención á estabilidade de armarios e estantes. Hai que observar que son estables e están ben suxeitos á parede, chan ou teito, en particular os que son altos e estreitos. En caso de atopar defectos (elementos oxidados, rotos, soltos etc.) debe poñerse en coñecemento do responsable.
Ter coidado ao usar armarios e estantes móbiles. Polo perigo que comporta o desprazamentos débese comprobar que os sistemas de bloqueo funcionan adecuadamente.
Prestar atención aos topes dos estantes do almacén. Os topes ou puntos fortes colocados aos pés dos estantes do almacén están deseñados para absorber os choques con traspaletas e carretillas elevadores e reducir o risco de derrube e caída de materiais
Non sobrecargar estantes e armarios. Débese respectar a carga máxima que poden soportar.
Non colocar os materiais máis pesados nos estantes superiores. A carga débese distribuír colocando os materiais de máis pesados de abaixo a arriba e de atrás cara a adiante, para aproximar ao chan o centro de gravidade do conxunto.
Distribuír a carga de forma regular. Hai que evitar a concentración de cargas nun só punto porque desprazan o centro de gravidade co que o conxunto podería inclinarse ou balancearse.
Non pendurarse ou gabear polos estantes para coller ou repoñer produtos.
Non poñerse debaixo de carretillas elevadoras con cargas suspendida, en particular cando están a manipular cargas en almacén.
Non manipular a man cargas que polas súas características entrañen riscos. Non se deben manipular a man obxectos de peso excesivo, con superficies cortantes, de grandes dimensións, con forma inadecuada, superficies esvaradías etc.. Manipularanse adoptar as medidas oportunas ao tipo de obxecto usando máquinas, embalaxes uniformes e resistentes, sistemas de agarre etc.
Apartarse en caso de caída. Se un obxecto ou elemento de inmobilizado vai caer desde unha gran altura, envorcar ou derrubarse etc., non se debe tentar suxeitalo.
Informar o responsable das anomalías que se atopen.

Risco de golpes

Os golpes e choques prodúcense cando a persoa ou unha parte do seu corpo ten un encontro violento con obxectos fixos, en situación de repouso ou en movemento. Tamén se pode chocar con persoas, que á súa vez poden estar paradas ou en movemento.

Fonte. descoñecida

Factores de risco:

O máis habitual son os golpes contra equipos, mobiliario o materiais amoreados o redor dos postos de traballo corredores e zonas comúns (golpes contra caixóns ou portas de armario abertas; caixas, mobiliario, equipos, ferramentas ou outros elementos dispostos nas zonas de tránsito.

As causas principais deste tipo de accidente son:

O espazo de traballo. Dimensións insuficientes, mala localización, pouca separación entre elementos e equipos
As zonas de tránsito. Dimensións inadecuadas, obstáculos, elementos suspendidos
As xanelas e portas. Sentido de apertura, acceso concorrente de persoas en sentido contrario.
O equipamento. Bordos saíntes en máquinas, mobiliario e equipos, mala localización dos elementos, non respectar as distancias no manexo de maquinaria (traspaletas, carretillas elevadoras,…)
A Iluminación. Por insuficiente ou por variacións de luminosidade
O manexo de cargas. Non usar os EPI’s, mala visibilidade ao transportar a carga.
O traballador. Por actitude negativa e forma inadecuada de traballar.

Danos á saúde

As consecuencias para a saúde adoitan ser lesións musculares e esqueléticas, e poden ser de diversa índole.

No caso de producirse un accidente, a gravidade da lesión dependerá de varios factores: o obxecto co cal choquemos (tipo de superficie), a parte do noso corpo coa que choquemos co obxecto, a velocidade ou forza coa que choquemos.

Lesións leves: torceduras, escordaduras, contusións, feridas…
Lesións graves: fracturas de diversa índole

Medidas preventivas

As medidas para aplicar son:

Manter a orde no posto de traballo. Hai que poder moverse con soltura, sen tropezar con todo debido ao espazo reducido. Na medida do posible, organizar os elementos materiais existentes no posto de traballo para poder executar o labor en condicións de seguridade.
Manter libres as zonas de tránsito. As vías de paso deben permitir unha circulación rápida e cómoda dos usuarios. Non obstaculizar o paso en especial cara ás saídas de emerxencia.
Utilizar as portas, corredores, escaleiras, ramplas e peiraos de carga, atendendo ao uso previsto.
Prestar atención aos obxectos colgantes en teitos e paredes. É posible golpearse con extintores, cadros, macetas. Informar cando se considere que estes obxectos están colocados nun lugar pouco.
Prestar atención ás xanelas abertas.
Prestar atención a tabiques e portas transparentes ou translúcidos. En especial, os acristalados nas zonas de transito deberán estar sinalizados e fabricados con materiais seguros.
Abrir as portas con ciudado. Pode haber persoas alén. As portas exteriores e as situadas en vías de evacuación deben abrirse cara a fóra
Non colocar obstáculos nas portas.
Prestar atención á altura da portas e teitos para evitar golpear coa cabeza.
Evitar que sobresaian os obxectos almacenados nos estantes.
Prestar atención ao uso de traspaletas. Manter a distancia para evitar choques fortuítos.
Manter a iluminación axeitada. As áreas ou locais de uso ocasional deben ter como mínimo 50 lux; As áreas ou locais de uso habitual deben ter como mínimo 100 lux; as vías de circulación de usos ocasional deben ter como mínimo 25 lux; As vías de circulación de usos habitual deben ter como mínimo 50 lux. Estes niveis poderán duplicarse en áreas ou locais de uso xeral e en vías de circulación, cando poida existir risco de choque apreciable.
Informar de deficiencias na iluminación. A iluminación é un factor de risco que pode influír de forma notable na probabildiad de golpearse ou chocar, por tanto debe ser a adecuada.
Utilizar luvas e calzado de seguridade para protexerse do risco de golpes ou choques cando manexe cargas.
Manter a visibilidade no transporte de cargas voluminosas. Para non tropezar con obstáculos e non ser un obstáculo co que tropecen outros.

Risco de cortes e pinchazos

Os cortes e picadas son feridas na pel con sangrado. Abarca rozaduras por fregar a pel contra unha superficie áspera, cortes provocado por obxectos ou bordes con fío (coitelo, cutter, tesoiras, cristais,...) e picadas causadas por obxectos punzantes (agullas, cravos,...)

Imagen: https://www.bgetem.de/

Factores de risco:

Pódense sufrir pequenos cortes ou picadas mentres ao realizar tarefas do posto de traballo desempeñan tarefas ao manipular obxectos de vidro, papeis, cordas e útiles cortantes ou punzantes.

As causas principais deste tipo de accidente son:

A falta de seguridade no espazo de traballo. Por ser un espazo inadecuado ou pola presenza de bordos ou elementos punzantes que sobresaen pola areas de tránsito.
A manipulación de portas, xanelas ou similares. Por estar fabricados de material inadecuado e a rotura de cristais
O mobiliario e equipos. Pola presenza de bordos punzantes ou cortantes, por estar construído con materiais inadecuados que poidan romper
O uso equipos e maquinaria. Por ausencia ou problemas nos dispositivos e sistemas de seguridade ou pola acción imprudente do traballador (manipulación dos dispositivos de seguridade ou uso inadecuado dos equipos: guillotinas, impresoras, ferramentas de corte).
O uso de útiles e ferramentas. Por falta de orde no espazo de traballo ou manipulación inadecuada do utillaje (tesoiras, grampadoras, cutters, ferramentas manuais, petiscos,…)
A manipulación de obxectos e materiais funxibles. Por mal uso ou non utilizar os EPIs que no seu caso sen necesarios para manipular estes materiais (papel, obxectos de vidro ou plástico, flejes de embajale, cordas,…)
A falta de orde e limpeza. Non utilizar os recipientes adecuados para retirada de obxectos rotos.
O traballador. Por actitude negativa e forma inadecuada de traballar.

Danos á saúde

As consecuencias para a saúde adoitan ser lesións con hemorraxia, aínda que en xeral non son moi graves.

No caso de producirse un accidente, a gravidade da lesión dependerá de varios factores a gravidade da lesión dependerá de varios factores principalmente o obxecto co que se realice o corte, porque dará lugar a unha ferida máis ou menos limpa e profunda e, dependendo do seu estado, podería provocar unha infección. As consecuencias tamén dependerán da magnitude da ferida, e a zona lesionada.

Lesións leves: rabuñazos, feridas pouco profundas, picadas etc.,…
Lesións graves: infeccións, feridas en partes importantes ou sensibles do corpo (tendóns, ollos, arterias,…)…

Medidas preventivas

As medidas para aplicar son:

Mirar onde se pisa e onde se apoia. Prestar atención ás sinalizacións e respectar as proteccións (por exemplo varandas, tapas, etc.)
Prestar atención a onde se pisa e onde se transita. Ter coidado pola presenza de obxectos punzantes ou cortantes nas zonas de tránsito e nos postos de traballo.
Prestar atención ao manipular portas e xanelas. As superficies transparentes ou translúcidas das portas, xanelas e cristaleiras deberían ser de material resistente e de seguridade, para evitar lesións en caso de rotura.
Prestar atención ós elementos do posto de traballo. No posto de traballo o traballador dispón de mobiliario, equipos, maquinas e utensilios (tesoiras, etiquetadoras, petiscos cutters etc.) e manipula materiais que poden ser cortantes ou punzantes (produtos de vidro ou plástico duro, paquetes, embalaxes, papel, flexes).
Atender a defectos en mobiliario e equipamentos. As mesas, caixóns, andeis, caixóns portamoedas, caixas de computador deben ser de material resistente con bordos e esquinas redondeadas, para evitar rabuñazos ou picadas.
Prestar atención ás cinta transportadoras. As cintas transportadoras que se usen en almacén ou en fabricación son láminas cortantes impulsadas mecanicamente polo que poden ser causa de cortes.
Respectar sempre as proteccións fixas das maquinaria.
Non usar equipos sen proteccións ou cando están defectuosas. Deberase informar da deterioración das proteccións nas equipos que se manexen
Prestar atención aos pulsadores de parada. Os pulsadores de arranque e parada de emerxencia deben estar perfectamente visibles e identificables, colocados fóra de zonas de perigo e permitir a parada fácil e rápida da máquina en caso de necesidade.
Non usar as mans, ferramentas ou outros obxectos, para deter ou frear o movemento das máquinas.
Non deixar utensilios cortantes ou punzantes nas zonas de traballo. Manter no seu funda ou estoxos as tesoiras, cutter, ou outros obxectos cortantes ou punzantes. Cando non se usen deberanse gardar nos caixóns, nunca nos petos.
Utilizar as ferramentas manuais apropiadas ao traballo para realizar. Por exemplo, as tesoiras non se deben usar como martelo, chave de parafusos ou cutter.
Non usar ferramentas manuais defectuosas ou deterioradas. En particular cando exista a presenza de óxido nas que son cortantes ou punzantes.
Manter as ferramentas manuais no lugar destinado a gardalas cando non se estean usando.
Non correr portando obxectos cortantes ou punzantes en mans ou petos.
Utilizar luvas ao manipular obxectos cortantes ou punzantes. En particular en almacén ou fábrica, ao manipular cargas con presenza de materiais cortantes ou punzantes (flexes, palets rachados, obxectos metálicos con reballas,…
Apartarse da caída de obxectos punzantes ou cortantes. Non poñer as pernas ou as mans para evitar que ferramentas ou material cortante ou punzantes caian ao chan.
Utilizar recolledores para retirar elementos cortantes ou punzantes. A retirada do chan de calquera material cortante ou punzante (vidros, coitelas, achas, restos de metais,…) débense recoller inmediatamente utilizando recolledores, luvas, etc.
Non tirar materiais cortantes ou punzantes ás papeleiras. Usar os contedores apropiados.
Prestar atención aos bordos de papel e materiais similares durante o manipulado. Os bordos de folios, cartafoles de plástico, determinados materiais de embalaxe poden causar cortes profundos e dolorosos.
Utilizar ferramentas para desembalar materiais. Non cortar as embalaxes (flexes, papeis, cartóns ), coas mans.
Informar o responsable das anomalías que se atopen.

Risco eléctrico

Contidos en proceso de elaboración

Risco de incendio

Contidos en proceso de elaboración

No posto de traballo

FreePik Imagen de pch.vector

Postos con pantallas de visualización

No Real Decreto 488/1997, do 14 de abril, sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde relativas ao traballo con equipos que inclúen pantallas de visualización.

Fonte. Imaxe publicada na web de OFICINAS MONTIEL

Ademáis, para un deseño ergonómico dos postos dispoñemos das directrices que nos facilita a guía técnica elaborada polo Instituto de Seguridade e Hixiene no traballo, así como as normas UNE e ISO.

Para os efectos de aplicación do RD 488/1997 enténdese

a) Pantalla de visualización: unha pantalla alfanumérica ou gráfica, independentemente do método de representación visual utilizado.

b) Posto de traballo: o constituído por un equipo con pantalla de visualización provisto, no seu caso, dun teclado ou dispositivo de adquisición de datos, dun programa para a interconexión persoa/máquina, de accesorios ofimáticos e dun asento e mesa ou superficie de traballo, así como a contorna laboral inmediata.

c) Traballador: calquera traballador que habitualmente e durante unha parte relevante do seu traballo normal utilice un equipo con pantalla de visualización.

Danos á saúde

As consecuencias para a saúde adoitan ser lesións musculares e esqueléticas, que poden ser de diversa índole, fatiga visual e estress

A gravidade da lesión dependerá de varios factores: a postura na realización de traballo, os malos hábitos, os movementos repetitivos, as condicións lumínicas, a configuración dos postos de traballo, etc

Microtraumatismos en dedos e/o bonecas, pola incorrecta colocación da man combinada coa frecuencia de pulsación.
Fatiga visual: proído ocular, aumento do parpadeo, lagrimexo, pesadez en pálpebras ou ollos.
Fatiga física: dor habitual en rexión cervical, dorsal ou lumbar, tensión ao carricho, pescozo ou costas, molestias nas pernas (adormecemento, cambras,…).
Fatiga mental: Relacionada coas características das tarefas e o cansazo

Medidas preventivas

1.- TRABALLADOR DUN POSTO DE TRABALLO CON PVD

A pantalla de visualización é o único elemento que existirá sempre no posto de traballo, o resto dos elementos poden existir ou non.

Programa para a interconexión persoa/máquina. Deberá estar adaptado á tarefa para realizar, ser de fácil utilización e mostrar a información nun formato e a un ritmo adaptado aos usuarios.
Contorna de traballo. O posto de traballo debe estar correctamente acondicionado: nivel de luz adecuado, baixo nivel de ruído, espazo suficiente.

Cada un destes elementos de forma independente ou por interrelación co conxunto, pode ser orixe de risco.

2. ELEMENTOS DO POSTO

Calquera traballador que habitualmente e durante unha parte relevante do seu traballo normal utilice un equipo con pantalla de visualización.

A probabilidade de sufrir as consecuencias derivadas da exposición aos riscos asociados á utilización de pantallas de visualización depende directamente da frecuencia e duración dos períodos de traballo e da intensidade ou grao de atención necesario requirido, polo que é necesario establecer un criterio para identificar aos traballadores usuarios, estes serán:

Todos os que superen 4 horas diarias ó 20 horas semanais de traballo efectivo cos devanditos equipos.
Os que realicen entre 2 e 4 horas diarias (10 ó 20 horas semanais) de traballo efectivo e cumpran polo menos 5 dos seguintes requisitos:
- Depender do equipo para realizar o traballo, non dispoñendo facilmente de alternativas.
- Non poder decidir se usa o equipo ou non para realizar o traballo.
- Se necesita formación específica no uso do equipo.
- Utilizar habitualmente equipos durante períodos contínuos de 1 hora ou máis.
- Utilizar equipos diariamente ou case diariamente.
- Que se use o equipo para obter información rápida como requisito importante do traballo.
- O nivel de atención esixido pola tarefa é alto.

Con todo, aínda tendo en conta esta identificación de traballadores expostos, débese procurar que todos os postos equipados con P.V.D. axústense o máis posible ás características que controlan e minimizan os riscos.

3.- ORIXE E CAUSAS DO RISCO

O traballo con pantallas de visualización de datos non é a única orixe destes riscos, pero unha mala adecuación do posto, contorna ou organización pode xeralos ou potencialos.

Nos postos de traballo con P.V.D. nos factores de risco podémolos clasificar con arranxo ao seguinte esquema

A. Equipo.

a) Con carácter xeral

b) Pantalla

c) Teclado

d) Mesa ou superficie de traballo

e) Cadeira ou asento de traballo

B. Contorna

a) Configuración física do posto.

b) Medio ambiente físico (iluminación, ruido e condicións termohigrometricas)

C. Interconexión ordenador/persoa

a) Programas informáticos

b) Organización do traballo.

A. Equipo

a) Con carácter xeral

A utilización en si mesma do equipo non debe ser unha fonte de risco para os traballadores. O adecuado deseño dos elementos que compoñen o posto permite controlar os riscos na súa orixe.

b) Pantalla

A pantalla de visualización é o único elemento que existirá sempre no posto de traballo, o resto dos elementos poden existir ou non.

As obrigacións respecto da pantalla baséanse na ergonomía visual. Trátase de que a imaxe sexa estable e poidan axustarse os controis de luminosidade permitindo un contraste adecuado e a adaptación ás condicións luminosas da contorna, así como a ausencia de reflexos na pantalla. Establécense tamén obrigacións en relación coa posibilidade de situar a pantalla en altura e orientala adecuadamente en función coas características do usuario.

A Guía Técnica establece recomendacións para a pantalla baseadas na norma técnica UNE-EN 29241-3. Esta norma atópase anulada actualmente, sendo substituída pola subserie 300 da norma EN ISO 9241 que trata sobre pantallas de visualización electrónica. Con todo, cabe destacar que as recomendacións que se atopan na Guía Técnica son mínimos que se han de seguir cumprindo e que, na actualidade, cúmprense pola práctica totalidade de pantallas de visualización que se poden atopar nos postos de traballo.

Fonte. FreePik

As dimensións da pantalla serán compatibles coa tarefa desenvolvida,
Superficie da carcasa mate para evitar reflexos.
Pantalla cun adecuado tratamento antirreflexo.
Luminosidade e contraste regulable de maneira sinxela.
Imaxe estable e libre de parpadeos.
En caso de ser necesario, utilizarase un pedestal independente para regular a altura da pantalla.
Orientación e inclinación a vontade.
Facilidade para realizar movementos horizontais.

c) Teclado

O Real Decreto establece os requisitos ergonómicos mínimos que ha de cumprir o teclado, referíndose a teclados independentes da pantalla e a Guía Técnica detalla as características que debería cumprir o teclado para estar acorde con estas obrigacións.

Como no caso das pantallas, a práctica totalidade dos teclados comercializados compren con todos estes requisitos, xa que para permitir a comercialización destes equipos na UE esíxese o cumprimento dunha serie de normas técnicas que avalan a seguridade da súa posta no mercado. Esta información adoita estar dispoñible nas características técnicas dos equipos, e que pode servir de axuda para a avaliación dos mesmos

Teclado inclinable e independente da pantalla.
Superficie mate para evitar os reflexos.
Símbolos lexibles desde a posición de traballo.

Aínda que o Real Decreto e a Guía Técnica non fan referencia a outros dispositivos de entrada, non debemos obviar que na actualidade utilízanse outros dispositivos como ratos, joysticks, taboleiros de gráficos, lapis ópticos etc., e que se ha de ter en conta nestes postos de traballo.

d) Mesa ou superficie de traballo

En relación coa superficie de traballo, as obrigacións derivan basicamente de que sexa adecuada aos elementos que configuran o posto e a que o espazo de traballo permita a adopción dunha postura cómoda.

Tanto a mesa como a cadeira de traballo están relacionadas coas posturas que adopta o traballador, polo que é moi importante, que sexan adecuadas á tarefa para realizar e ás características dos usuarios para evitar a aparición de trastornos músculo-esqueléticos.

A Guía non establece recomendacións en relación coas dimensións da superficie de traballo debido á gran variedade de postos de traballo nos que se traballa con PVD. Cada posto estará configurado de maneira diferente, con distintos equipos e terminais e para realizar diferentes tarefas, polo que non é posible establecer unhas dimensións universais que sirvan en todos os casos, senón que é preciso que o técnico ditamine a adecuación da superficie nos distintos postos de traballo. É fundamental que a profundidade permita situar a pantalla a unha distancia visual adecuada e que exista espazo suficiente diante do teclado e na zona do rato, no seu caso. En todo caso, debe ser estable, cun acabado superficial que impida os reflexos, de baixa transmisión térmica e sen esquinas ou arestas agudas.

Con todo, a maioría das mesas que se atopan no mercado compren as normas técnicas correspondentes en canto a materiais, requisitos mecánicos de seguridade e dimensións. Se se quere profundar en relación coas dimensións das mesas de oficina para uso xeral, pódese consultar a norma UNE-EN 527-1:2001.

Mesa ou superficie de dimensións suficientes para a correcta localización dos elementos de traballo.
Superficies mates para evitar os reflexos.
Espazo dispoñible suficiente para adoptar unha posición cómoda.

Portadocumentos

Cando se traballa habitualmente con documentos impresos á vez que coa PVD, é recomendable a utilización dun atril ou portadocumentos cuxa finalidade é situar os documentos a unha distancia e altura similar á da pantalla reducindo os movementos do pescozo e os esforzos de acomodación visual.

Portadocumentos situado xunto á P.V.D. e á mesma altura.
Axustable en altura, inclinación e distancia.

e) Cadeira ou Asento de traballo

Trátase do outro elemento fundamental da configuración física do posto. As obrigacións que establece o Real Decreto respecto a a cadeira son a estabilidade, que proporcione liberdade de movemento e a adopción dunha postura confortable. De forma máis concreta, establécese que a altura do asento sexa regulable e que o respaldo sexa reclinable e de altura regulable. Tamén se indica que se haberá de poñer un repousapés ao dispor dos traballadores que o desexen.

Entre as recomendacións da Guía Técnica atópanse outras características do asento de traballo que poden contribuír a alcanzar os obxectivos de liberdade e confortabilidad do movemento, tales como a presenza dun apoio lumbar, que a profundidade do asento sexa regulable, a presenza de mecanismos de axustes facilmente manexables e que dispoñan de 5 apoios con rodas.

Cadeira de altura regulable.
Respaldo regulable en altura e inclinación e con apoio lumbar.
Apoio estable e posibilidade de movementos.
Mecanismos de axuste facilmente manexables.

Repousapés

Queda claro que a cadeira de traballo é un elemento dos máis importantes na configuración do posto, xa que normalmente, as mesas de traballo adoitan ter unha altura estándar e é a cadeira, xunto con outros elementos complementarios (como o repousapés), a que debe permitir a adaptación do posto de traballo aos distintos usuarios. Actualmente atópanse no mercado un amplo abanico de asentos de traballo con regulacións de altura do asento, regulacións do respaldo, dos repousabrazos se dispoñen de eles etc., que permiten adaptarse á maior parte da poboación traballadora. Polo xeral, están deseñadas para cumprir coas necesidades da poboación incluída entre os percentiles 5 e 95.

Habemos de considerar, por tanto, que os traballadores que se atopan fóra deste rango, é dicir, aqueles que estean por baixo do percentil 5 ou por encima do percentil 95, é probable que requiran unha análise detallada do seu posto de traballo e algún tipo de adaptación ergonómica en relación co mobiliario.

O repousapés é un elemento que debería fornecerse a todas aquelas persoas que, unha vez regulado o asento en altura, non poidan descansar comodamente os pés no chan

Repousapés de dimensións suficientes (45 cm de ancho por 35 de profundidade).
Inclinación axustable (entre 0-15º).
Superficies antiescorregadizas.

B. Contorna

A contorna de traballo inclúe o propio espazo de traballo e todos os factores ambientais: termohigrométricos, de iluminación, de ruído e de vibracións

a) Espazo. Configuración física do posto.

O posto de traballo deberá ter unha dimensión suficiente e estar acondicionado de tal maneira que haxa espazo suficiente para permitir os cambios de postura e movementos de traballo.

Non é posible establecer unhas dimensións que sirvan a todos os postos de traballo xa que se ha de ter en conta tanto as características antropométricas dos usuarios como as tarefas para realizar en cada posto de traballo. Por iso, é necesario que o técnico en ergonomía analice as necesidades e indique as dimensións apropiadas en cada caso.

En calquera caso, o que si se ha de cumprir en relación co espazo, son os mínimos establecidos no RD 486/1997 sobre disposicións mínimas de seguridade e saúde nos lugares de traballo.

A distancia entre a pantalla e o operador estará entre 450 e 750 mm.
A altura de visualización da pantalla estará comprendida entre a liña de visión horizontal e a trazada a 60º baixo a horizontal.
Distancia entre elementos do posto e accesos suficiente para permitir os cambios de postura e movementos de traballo.
Uso dun atril ou portadocumentos para reducir os movementos da cabeza.
O elemento que se visualice de forma predominante situarase fronte ao operador.
Espazo libre entre o teclado e o bordo da mesa de 100 mm, como mínimo.
Espazo libre para as pernas, facendo uso do repousapés cando non se poida regular a altura da mesa e do asento.

b) Medio ambiente físico.

b.1 Iluminación

Establécese como obrigacións garantir uns niveis adecuados de iluminación e unhas relacións adecuadas de luminancias entre a pantalla e a contorna e acondicionar o posto e traballo de maneira que se eviten os reflexos e cegamentos.

Nos postos de traballo con PVD ha de existir iluminación xeral, que pode ser complementada con fontes de iluminación individual cando sexa necesario.

Moitos dos problemas de iluminación que existían debido ao uso das antigas pantallas, non se producen hoxe en día. En xeral, recoméndase un nivel de iluminación de 500 lux, que é o mínimo recomendable para tarefas habituais de oficina segundo establece o RD 486/1997

Os usuarios non quedarán enfrontados nin de costas ás xanelas cando estas dispoñen de persianas.
Na maioría dos traballos de oficinas, o nivel de iluminación recomendado é de 500 lux.
Ambiente lumínico adecuado á tarefa para desenvolver: xanelas con cortinas ou persianas, colocación de biombos en salas que dispoñan de xanelas en máis dunha parede, etc.
Uso de iluminación localizada de forma que non xere reflexos ou cegamentos, nin reduza o nivel de contraste da pantalla.
A pantalla situarase preferentemente entre filas de luminarias.

b.2 Ruído.

Haberase de ter en conta a localización dos equipos ao deseñar o posto de traballo para que o nivel de ruído producido polos mesmos non perturbe a atención nin a palabra.

En xeral, o nivel de ruído na contorna das oficinas non produce dano ao aparello auditivo, pero pode ter outras consecuencias tales como diminución do nivel de atención ou ser causa de problemas na comunicación. Isto é especialmente importante cando as esixencias mentais do traballo son elevadas ou se poden producir erros críticos.

Débense elixir equipos cuxo nivel sonoro sexa o máis baixo posible e acondicionar acusticamente o local mediante materiais que absorban as ondas sonoras.

É importante coidar este aspecto, non só do equipo informático, senón doutro tipo de equipos que adoita haber nestes lugares de traballo: impresoras, fotocopiadoras, faxes, teléfonos….Así mesmo, hase de ter en conta o tipo de traballo que se desenvolve, xa que un departamento comercial ou de telemarketing, supón un alto nivel de ruído producido polas conversacións dos propios traballadores.

A Guía Técnica recomenda que o nivel sonoro continuo equivalente que soporte un usuario que ten que realizar tarefas complexas que requiran un alto nivel de concentración, non sexa superior a 55 dB(A).

Nivel de ruído máximo (55-70 dB(A)): illamento da fonte emisora, utilización de equipos cunha emisión sonora mínima, acondicionamento acústico do local etc.

b.3 Condiciones termohigrométricas

Os equipos non deberán producir unha calor adicional que poida ocasionar molestias aos traballadores e deberá manterse un nivel de humidade aceptable.

Neste sentido, as recomendacións da Guía Técnica indican que a temperatura operativa no verán debería manterse entre 23º e 26ºC, mentres que no inverno, o rango de temperatura recomendado está entre 20º e 24ºC.

O cálculo da temperatura operativa ten en conta non só a temperatura do aire, senón tamén a temperatura radiante e a velocidade do aire. Aínda que existen fórmulas para o seu cálculo, na práctica, cando a velocidade do aire é despreciable (inferior a 0,2 m/s) ou cando a diferenza entre a temperatura do aire e a temperatura radiante é pequena (inferior a 4ºC), pode considerarse como a media entre a temperatura do aire e a temperatura radiante.

Para a humidade relativa, a Guía Técnica recomenda que se manteña entre 45% e 65%, co fin de previr os trastornos derivados da secura do ambiente, especialmente os efectos sobre ollos e mucosas.

Ambiente térmico adecuado: temperatura entre 20-26 ºC, humidade relativa entre 45-65 % e renovación do aire.

C. INTERCONEXIÓN ORDENADOR/PERSOA

a) Programas informáticos

Os programas empregados para realizar as tarefas con pantallas de visualización deben cumprir tamén cunha serie de requisitos, xa que a correcta elección dos mesmos pode reducir a sobrecarga mental. Para iso, o Real Decreto indica que os programas han de estar adaptados á tarefa para realizar, deben ser fáciles de utilizar e poder adaptarse ao nivel de coñecementos e experiencia dos usuarios, deben proporcionar indicacións sobre o seu desenvolvemento, deben mostrar a información en formato e ritmo adecuado e que os principios de ergonomía deben aplicarse en particular ao tratamento da información por parte da persoa.

A Guía Técnica amplía esta información indicando os sete principios xerais de aplicación ás técnicas de diálogo:

Adaptación á tarefa
Autodescriptividad
Controlabilidad
Conformidade coas expectativas do usuario
Tolerancia aos erros
Aptitude para a individualización
Fácil de aprender

Por parte da empresa corresponde:

Formación inicial do usuario adecuada á súa capacidade e habilidades, así como ás esixencias da tarefa encomendada.
Formación periódica cada vez que se modifique de maneira apreciable algún dos elementos: equipo, programas informáticos ou tarefas realizadas.
Formación e información aos usuarios de P.V.D. sobre adopción de posturas correctas, modo de utilización dos mecanismos de axuste do equipo e mobiliario, e formas de evitar o estatismo e mantemento de posturas incorrectas.